03

Często w nowoczesnej formie czeskiego gotowania można spotkać się z różnymi eksperymentami z knedlikiem:
- knedlik o smaku curry świetnie nadaje się do mięsa kurzęcego- do ciasta knedlika drożdżowego należy po prostu dodać trochę curry.
- knedlik szpinakowy powstaje przez dodanie do knedlika ziemniaczanego 100g zmielonego i odsączonego szpinaku. Dodatkowo należy do ciasta dodać więcej mąki, gdyż pomimo wyciśnięcia w szpinaku zawsze pozostanie trochę wody.
- knedlik z papryką- warzywo należy pokroić w kostki i lekko podsmażyć na patelni. Potem należy wmieszać je w ciasto knedlika drożdzowego, dzięki czemu czerwień papryki ożywi neutralny kolor knedlika.
- podobnie można postąpić z koncentratem pomidorowym- po prostu dodać do ciasta dwie łyżki i postępować zgodnie z klasycznym przepisem na knedlik.
- dla fanów mięsa w każdej postaci polecam dodać do ciasta pokrojoną w kostkę szynkę. Taki mięsny knedlik świetnie pasuje do kapusty.
Zdaje się, że wariacje na temat knedlika nie mają końca, bowiem ową wdzięczną potrawę można nie tylko podawać jako element dania, ale także jako danie główne lub deser. Smak jest nam dobrze znany, gdyż jest pochodną konsystencji kopytek, klusek śląskich etc. Jednak pozwolę sobie przytoczyć kilka przepisów, aby każdemu chętnemu poznania czeskiej kuchni nie zepsuć zabawy :)
Zacznę od przepisu na knedlik z mięsem, który przypomina polskie pyzy z mięsem:

Bramborové knedlíky plněné uzeným masem, ziemniaczane knedliki pełnione wędzonym mięsem
- 600g ziemniaków
-100g mąki
-100g kaszki mannej
-1 jajko (ale awaryjnie przygotować drugie ;)
-mąka
-sól
-250g ugotowanego wędzonego mięsa
-1 mała główka białej kapusty
-3 cebule
-ocet
Przygotowujemy ciasto jak na knedlik ziemniaczany- ziemniaki w mundurkach ugotować, obrać, zetrzeć na tarce. Dodać mąkę wymieszaną z kaszką, solą i roztrzepanym jajkiem. Ciasto powinno być gęste i bez grudek. Udormować dwa wałki i pokroić je w płaty, które należy lekko spłaszczyć. Na każdy płat nałożyć do środka mieśa, a potem zagiąć rogi i uformować kulkę. Zagotować i osolić wodę, a gdy już będzie gorąca wrzucić knedliki i raz zamieszać (aby nie przykleiły się do dna). Poczekać aż wypłyną na powierzchnię. Takie knedliki możńa podawać z podsmażoną cebulką z boczkiem, ale jeszcze lepiej smakują z kapustą. Kapustę należy pokroić i poddusić, dodać cebulę i według gustu- kminek. Na koniec duszenia dolać troszeczkę octu, można także wsypać łyżeczkę cukru. Podawać z knedlikami i piwem :)


Smak knedlika podawanego w formie deseru też jest zależny od naszej kreatywności. Do słodkiego knedlika pasują śliwki, truskawki, porzeczki, jabłka, mak, twaróg, a także wszelkie sosy owocowe. Klasyczną formą podania jest nasypanie na knedlik ogromnej górki cukru pudru lub maku i zalanie go gorącym masłem.

Bramborové knedlíky se švestkami- ziemniaczane knedliki z śliwkami
-200g vařených brambor
-300 g hrubé mouky
-20 ml mléka
-2 vejce
-sól
-masło
-śliwki
Przygotowujemy klasyczne ciasto na knedlik ziemniaczany, czyli ugotować ziemniaki w mundurkach, obrać, zetrzeć, dodać mąki, soli, mleka i jajka. Wyrobić ciasto, które pokroić na grube płaty, aby w nich umieścić śliwki. Śliwki należy oczywiście pokroić i wypestkować. Zagnieść ciasto na rogach i wytworzyć kulki. Zagotować i osolić wodę, wrzucić kulki i raz zamieszać, aby nie przylegały do dna. Gotować około 8-10 min, po czym podawać na gorąco :)Na zdjęciu śliwkowy knedlik z makiem.

Ciekawą i niezwykle smaczną formą knedlika na słodko jest połączenie go z serem twarogowym. Do takiego typu knedlika pasują sosy owocowe- np. truskawki można podsmażyć, aby puściły sok i polać nimi knedlika.

Tvarohové knedlíky- knedlik z twarogiem
-310g miękkiego twarogu
-1 jajko
-szczypta soli
-160g mąki
-1 łyżka mączki ziemniaczanej
-1/4 łyżki proszku do pieczenia
-można dodać wanilię
Twaróg wymieszać z jajkiem. W osobnej misce wymieszać mąkę z mączką ziemniaczaną i proszkiem do pieczenia. Dodać do tego masę twarogową i ugnieść ciasto. Jeśli ciasto wyjdzie za rzadkie należy dosypać mąki. Odstawić na 20min w zimne miejsce. Gdy chcemy dodać do środka owoc (np. wiśnie, brzoskwinię) należy ciasto pokroić w grube płaty i zagnieść w kulki. Jeśli chcemy knedlik bez owocu (a np. z wanilią) należy ciasto uformować w kulki i wrzucić do gotującej się i osolonej wody. Raz zamieszać, aby nie przywarły do dna. Gotowe knedliki można podawać z sosem owocowym lub z jogurtem.

02

Saga o knedlikach nie może się obyć bez jednego z najbardziej prostych i efektownych przepisów, czyli karlowarskiego knedlika:

Karlovarský knedlík, czyli knedlik i pietruszka
200g wysuszonych, czerstwych bułek
2 jajka (oddzielić żółtka od białek)
100g mąki
200ml mleka
pęczek pietruszki karbowanej
sól, pieprz
Twarde bułki pokroić na kostki, dodać dwa żółtka, mleko, posiekaną pietruszkę i mąkę. Wszystko wymieszać dodając sól i pieprz (można też odrobinę gałki muszkatałowej). Białka ubić na pianę i dodać do ciasta. Na tym etapie wydaje się, że ciasto nie trzyma się całości ;) Dlatego też potrzebujemy uformować je w knedlik za pomocą szmatki lub folii aluminiowej czy spożywczej. Klasyczną formą jest właśnie szmatka związana na dwóch końcach w której potem gotuje się knedlik. Takie zawiniątko umieszczamy w wrzącej wodzie, ale tak, aby dwa zawiązane końce wystawały nad garnek. W tym przypadku po ok 15 minutach gotowania należy odwiązać jeden koniec szmatki, aby do knedlika doszło powietrze.

Jednak dla bardziej wybrednych polecam folię spożywczą, czy aluminiową- najpierw należy wysmarować ją masłem, a potem dokładnie zamknąć, aby woda podczas gotowania nie dostała się do środka. Formujemy wałek, zamykamy folię i wrzucamy do gorącej wody. Knedlik ma się gotować przez 10 minut z jednej strony, a potem obrazamy go na kolejne 10 z drugiej strony. Po tym czasie wyciągamy knedlik i po zdjęciu folii delektujemy się jego niezwykłym aromatem i smakiem :) Doskonały do sosów, kaczki, czy innych mięs.

01 klasyka z knedlika

W Warszawie odbył się Czeski Dzień na Torze Służewiec. Pewnie wiele osób przypomniało sobie czasy dzieciństwa, kiedy to ganiało się za czeską krupiczką, dzieci malowały czeskimi kredkami koh-i-noor (które do dziś w tej materii są moimi faworytami!), a ulubioną bajką był ponadczasowy Krecik. Podobno na Służewcu nie dało się do końca odczuć czeskiej atmosfery (w dodatku pragnę rozwiać wątpliwości- Magnesia nie jest wodą przeterminowaną, ona po prostu ma w sobie tyle magnezu, że tworzy specyficzny posmak:) Może przez to, że zabrakło czeskiej kuchni. Wiadomo przecież, że oprócz wspomnianych przeze mnie "rarytasów" lat 80tych w naszej mentalności żyje jeszcze jedno słowo sygnifikujące Czechy- jest nim KNEDLIK. Zrobić dobry knedlik to nie lada sztuka (pierogi z resztą też:). Można wręcz posunąć się o stwierdzenie, że ile kucharek, tyle rodzajów knedlika. Udało mi się nieco liznąć tajników owej sztuki, co prezentuję poniżej. Każdy z Czechofili wie, że knedlik można jeść ze wszystkim (oprócz ryby), podaję się go z sosami ciemnymi i białymi, skwarkami bądź kapustą, można go również jeść na słodko. Gdyby szukać odpowiednika w polskiej kuchni odważyłabym się go porównać do pyz. Nie jest to jednak dość trafne określenie czym jest knedlik, stąd też polecam zapoznać się z tajnikami jego tworzenia:

Knedlik bramborowy, czyli knedlik z ziemniaków
- 800g gotowanych ziemnaków w mundurkach
- 200g mąki
- 1 jajko
- 2 łyżki kaszki mannej
- 1 łyżka soli
Ugotowane ziemniaki należy obrać ze skórki i zetrzeć na tarce. Mąkę zmieszać z kaszką, solą i jajkiem, a na końcu z ziemniakami. Wyrabiać ciasto i uformować je w kształcie wałka. Osolić i zagotować wodę, a potem wrzucić knedlik i gotować około 20 min.


Knedlik kynutý houskový, czyli klasyczny knedlik drożdżowy
- 5g drożdży
- 350g mąki
- 200ml letniego mleka
- 1 duże żółtko
- 1 bułka
- sól
- mąka na posypanie deski
W garnku rozdrobnić drożdże, dosypać łyżkę mąki i dolać dwie łyżki mleka. Zamieszać i zakryć ściereczką po czym odstawić w ciepłe miejsce, aby ciasto wyrosło. Bułeczkę pokroić w kostki. Mąkę wsypać do miski, utworzyć górę. Na środku góry zrobić palcami dziurkę w którą wsypać sól, dodać bułkę, roztrzepane żółtko i drożdżową masę. Po tym dodać mleko i ugnieść ciasto do takiej konsystencji, aby nie kleiło się do misy. Ciasto podzielić na dwie części i ulepić z nich wałki w kształcie szyszek. Zakryć ciasto ściereczką i odłożyć na 30 minut w ciepłe miejsce. Zagotować i osolić wodę. Po tym czasie wrzucić knedlik do wrzącej wody i gotować na małym ogniu przez 20 min. Podczas gotowania knedliki dwa razy obrócić. Po gotowaniu należy nakłuć knedliki widelcem, aby odeszła para.


Knedlik można odgrzewać w naczyniu do gotowania na parze (jak pyzy) lub w bardziej profanacyjnej wersji- w mikrofali :)